کتاب مبانی طراحی فنی ساختمان

ساختمان همیشه ترکیبی از اجزای ساختمانی است, همه چیز در دسترس است اما معمار است که انتخاب می کند و بنابراین او مسئول معماری است که انجام می دهد. او تصمیم می گیرد که کدام جزء و چگونه برای به وجودآوردن یک موجودیت معمارانه ترکیب شوند. ( لوکوربوزیه )

کتاب مبانی طراحی فنی ( انتشارات اول و آخر 1392)

آب کم جو تشنگی آوربدست                                تا بجو شد آب از بالا و پست                    مولانا جلال الدین بلخی

فاصله بین دانش فنی و ساخت یک اثر معماری مسیری است که همواره معماران توام با مهارت های ذاتی خویش در پی طی کردن آن می باشند.معماران به طور کلی به دنبال یافتن راه حلی برای پرسشی تحت عنوان طراحی ساختمان می باشند. پرواضح است که روش حل مسئله , قابلیت های فراوانی را طلب  می کند. ترکیب اجزایی بیشمار برای دستیابی به یک هدف , مسیری چالش برانگیز را پیش روی معماران می گذارد. در این میان نوعی برخورد سیستماتیک با مسئله به کشف و پیچیدگی ها , یافتن اشتراک ها , تفکیک اجزاء ورسیدن به  یک کلیت واحد کمک بسزایی می کند.

آشنایی با اصول بنیادی حاکم بر رفتار اجزاء مجموعه , رهیافت کل نگرایانه واقعی را برای مجموعه به ارمغان می آورد. بنابراین راه حل های فنی که قابل دسته بندی و طبقه بندی می باشند, معماران را برای نیل به این هدف یاری می دهند. قابل ذکر است که این راه حل ها شرط لازم برای شکل گیری یک ساختمان می باشند ولی شرط کافی نیستند به آن معنا که اصول فنی تنها یکی از جنبه های بی شمار معماری هستند؛ در واقع طرح معماری که فنی نباشد , در حوزه ساختمان وجود نداشته و شاید در دیگر حوزه های هنرهای تجسمی دسته بندی شود. این به آن معنی است که معمار از اولین جرقه های خلق اثرش می بایست روش ها و اصول ساخت تا انتها را به صورت کلی دیده باشد تا به تدریج بتواند بنا را جزء به جزء تعریف نماید.

بنابراین یک طرح معماری از نطفه تا شکل گیری کامل می بایست با در نظر گرفتن قانون مندی های فضاسازی معمارانه , نیرو , مواد و مصالح با توجه به برقراری رابطه مناسب بین معماری , سازه و تاسیسات تکامل یابد.

کشور ایران با قرار داشتن بر روی کمربند زلزله آلپ- هیمالیا همواره در معرض خطر زلزله های مخرب مشابه زلزله طبس در سال …. , زلزله گیلان در سال … , بم در سال …و… بوده و می باشد. بنابراین آشنایی اولیه معماران با اصول طراحی سازه ای پایدار در بدو طراحی مسئله بسیار حیاتی می باشد و در مراحل پیشرفته تر طراح بسیار موفق تر با همکاری دیگر گروه های مهندسی پیش می رود.

برهمگان مشهوداست که کشورمان با سابقه درخشان تاریخی در هنر معماری , محمل ارزشمند و گنجینه ای از این هنر ارزنده و نفیس را در خود جای داده است. پرواضح است که با نگاهی ژرف و دقیق به هریک از این آثار , بسیاری از ناگفته ها ,عیان و مسیر دستیابی به آینده ای روشن در معماری را ایمن تر می سازد. بنابراین در هر مقطع طراحی نگاهی به اصول دیرینه ما را در رهیافت مسیری برای شکل گیری اجزاء یاری می دهد.

درس طراحی فنی یکی از پر کارترین مجموعه درس های رشته معماری است. در این درس نگرش اصلی در جهت یافتن قابلیت طراحی یک پروژه کامل و حرفه ای معماری می باشد دراین وادی می بایست سیاستگذاری کلی طرح بر اساس موارد مشروحه ذیل شکل گیرد.

• رعایت تمام اصول طراحی فضا
• یافتن هندسه و استخوان بندی مناسب طرح از ابتدا
• اثرات متقابل فضا بر استخوان بندی و بالعکس
• درک رابطه فضا واسکلت بنا با انتخاب نوع مصالح
• شکل گیری فضا و پیکره بندی ساختمان بصورت یک حرکت واحد همگون
• شیوه های اجرایی طرح و جزئیات و بازتاب آن ها در فضای معماری
• تلفیق مسائل تاسیساتی با کلیه موارد فوق الذکر
• ارائه در مقیاس های مناسب

به این ترتیب مراحل حرکتی بصورت ذیل دسته بندی می شوند :

مرحله اول : شکل گیری فضاهای معمارانه , استخوان بندی بنا و انطباق همزمان هر دو با مصالح

مرحله دوم : طراحی جزئیات منطبق با موارد فوق با توجه به انتقال نیرو و روند طراح

مرحله سوم : انطباق با مسائل تاسیساتی ( ممکن است همزمان با مرحله اول انجام شود )

مرحله چهارم : توانمندی در ارائه

کتاب مبانی طراحی فنی ساختمان به عنوان یک کتاب درسی رشته مهندسی معماری در جهت آموزش اهداف ذیل تدوین گردیده است:

• اصول طراحی فنی
• راهیافت نقش بندی هندسی ساختمان
• شناخت نیروهای جانبی
• شناخت عناصر سازه ای تشکیل دهنده بنا و درک رفتار آن ها نسبت به بارهای وارده همچنین محاسبات سرانگشتی عناصر پایه ای بنا
• نکات عمومی در ترسیم
• روند شکل گیری جزئیات متداول
• دسته بندی و ارائه نقشه های ساختمانی

به این ترتیب امید است علی رقم وجود منابع بیشمار در این زمینه , کتاب حاضر مقبول طبع دانشجویان و صاحب نظران قرار گرفته و کمکی هر چند اندک به آن ها گردیده تا با پیشینه ای غنی تر به بازار کار وارد شوند و در جهت پیشبرد علم و هنرمعماری کشورمان نه خرامان خرامان بلکه دوان دوان تکنولوژی های نوین را نه تنها در دانشکده ها تدریس بلکه شاهد اجرای آن ها باشیم.

کیهان میرزاده

تهران-آذرماه 1391

انتشارات اول و آخر : میدان انقلاب ابتدای آزادی کوچه جنتی بن بست فرسار پلاک 3 واحد 1

تلفن : 66127266-66127083 -09121333634